Với người cao tuổi, sức khỏe luôn là vấn đề cần quan tâm hàng đầu. Hãy cùng xem những “bí quyết” chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tốt nhất dưới đây.

Phát hiện sớm các bệnh mạn tính

Xây dựng thói quen khám sức khỏe cho người cao tuổi sẽ giúp phòng tránh những bệnh tật nguy hiểm, phát hiện bệnh ngay ở giai đoạn mầm mống.

Đo chiều cao, cân nặng: Thực hiện mỗi năm một lần, có thể đánh giá được tình trạng sức khỏe chung toàn cơ thể, phát hiện bệnh béo phì hoặc suy dinh dưỡng, loãng xương. Hàng năm, chiều cao của người cao tuổi giảm dần, lưng còng thêm thì điều đầu tiên phải nghĩ tới là bệnh loãng xương.

Đo huyết áp: Là cách đơn giản nhưng hữu ích cho việc chẩn đoán bệnh tăng huyết áp. Người có số đo huyết áp >140/90 mmHg là bị bệnh tăng huyết áp. Bạn nên ghi lại số đo huyết áp mỗi lần đo để theo dõi.

Kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện bệnh khi còn ở giai đoạn nhẹ

Chụp X-quang phổi: Bệnh lý mạn tính của phổi chiếm từ 50% đến hơn 70% ở người cao tuổi. Người bệnh nên làm xét nghiệm thông thường này để có thể phát hiện, phòng ngừa, điều trị sớm bệnh viêm phế quản mạn tính, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi…

Đo điện tim: Đo điện tim hằng năm là rất cần thiết. Nếu bệnh được phát hiện sớm để theo dõi, điều trị thì người cao tuổi vẫn có thể có cuộc sống khỏe mạnh.

Đo mật độ xương: Nên làm ở người trên 60 tuổi, người thấp nhỏ, phụ nữ sau mãn kinh, người hay phải dùng thuốc corticoid. Uống viên canxi, tăng cường vận động cơ thể, ngưng hút thuốc lá có thể phòng tránh được bệnh loãng xương…

Thăm trực tràng: Ung thư đại trực tràng hầu hết xảy ra ở những người tuổi 50 trở lên. Đó là lý do vì sao người lớn tuổi nhất thiết phải đi nội soi đại tràng để có những phát hiện kịp thời.

Dinh dưỡng tốt giúp chế ngự bệnh tật

Người có tuổi như “đèn treo trước gió”, cơ thể ngày một yếu dần. Tính tình, khẩu vị cũng bỗng nhiên thay đổi. Vì thế, họ cần một chế độ dinh dưỡng đặc biệt để có sức đề kháng, phòng ngừa các bệnh cơ hội dễ xâm nhập.

Người cao tuổi nên ăn thức ăn dễ nuốt, dễ tiêu

Theo ThS.BS Lê Thị Ngọc Vân, thức ăn cho người cao tuổi cần đa dạng, giàu dưỡng chất, chế biến dưới dạng mềm, dễ nhai, dễ nuốt, dễ tiêu hóa.

• Nếu ăn cháo tốt nhất nên ăn cháo đậu xanh, đậu đỏ, đậu ván…
• Người cao tuổi nên ăn món súp, món hầm, tốt nhất dùng cà rốt, khoai tây, đậu, nấm các loại.
• Nếu ăn canh, nên ăn rau ngót, rau dền, hoa thiên lý, đu đủ, cải xoong, bí đao.
• Nếu ăn cá nên ăn cá lóc, cá bống và các loại cá nạc ít mỡ dưới dạng nấu canh chua…

Người cao tuổi nên dùng cá thay thịt; khuyến khích dùng sữa tươi, sữa chua (yaourt): 250ml sữa tươi (hoặc 2 hũ yaourt) cung cấp 300mg canxi mỗi ngày. Khẩu phần ăn nên chia thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no một lần. Bữa tối không nên ăn quá muộn, vì như vậy sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ, có thể tạo tiền đề cho tai biến mạch não, mạch vành. Ngoài ra bạn cũng nên tham khảo các loại thuốc đông y vì nó có cũng có rất nhiều công dụng như công dụng của thiên môn bổ phổi vị thông tán.

Giấc ngủ ngon là “thuốc tiên”

Người cao tuổi thường bị khó ngủ, tiểu đêm nhiều lần, dễ tỉnh giấc. Rối loạn giấc ngủ khiến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ suy giảm đáng kể, dẫn đến suy nhược cơ thể và tinh thần. Vì vậy, nên tập cho người cao tuổi thói quen ngủ và dậy vào khung giờ nhất định, giữ không gian ngủ yên tĩnh, thoáng đãng, ít ánh sáng.

Đối với những người mắc chứng tiểu đêm nhiều lần, con cháu có thể cho dùng bỉm hoặc tấm lót dưới để bảo đảm vệ sinh và giúp họ không bị thức giấc nhiều lần.

Nguồn: MEDIHUD

Các loại thú nuôi trong nhà như chó, mèo, chim và các loại bò sát đều có thể gây bệnh hoặc truyền các loại ký sinh qua người.

Làm sao để tránh các bệnh lây từ thú nuôi?

Việc quan trọng nhất là không chạm vào chất thải của chúng (phân, nước tiểu). Sau khi rửa dọn chuồng phải rửa tay cẩn thận và không để trẻ em chơi ở những vùng gần nơi tiểu tiện của chó hoặc mèo.

Không nên dùng miệng để hôn hoặc truyền thức ăn thú cưng.

Rất nhiều người yêu thú vật dùng miệng để hôn hoặc truyền thức ăn cho chúng, đó là điều không nên.

Nếu bạn đang có thai hoặc hệ miễn dịch đang suy yếu, thì tuyệt đối không rửa dọn chuồng/nơi tiểu tiện của mèo bởi vì như vậy, bạn rất dễ bị nhiễm Toxoplasma gondii, một loại đơn bào sống ký sinh trên mèo. Nhiễm Toxoplasma (toxoplamosis) trong thai kỳ có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến thai nhi.

Động vật bò sát cũng mang một số vi trùng có khả năng gây bệnh cho người. Nếu bạn sở hữu một chú thú cưng mang họ bò sát, phải nhớ rửa tay sạch sau khi chơi đùa hoặc chạm vào nơi chúng ở. Chuồng trại phải được vệ sinh sạch sẽ. Không những vậy, những vùng xung quanh chuồng và ngay cả các vật dụng để làm sạch chuồng cũng phải được lau rửa thường xuyên. Trẻ em dưới 5 tuổi và những người có hệ miễn dịch kém không nên tiếp xúc trực tiếp với chúng hoặc các vật dụng trong chuồng.

Chăm sóc thú nuôi như thế nào?

Thú nuôi của bạn phải được tẩy giun và tiêm vacxin. Điều này không chỉ giúp chúng được khỏe mạnh mà còn có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh qua người.

Một việc khá quan trọng nữa là phải diệt các loại chấy rận sống bám trên chó, mèo. Chấy rận có thể lây lan sang người, làm cho bạn lẫn con thú yêu của bạn ngứa ngáy khó chịu hoặc bị bệnh.

Thú cưng cần được tiêm ngừa đầy đủ, vệ sinh sạch sẽ

Không nên:

• Cho thú nuôi ăn các loại thịt sống và đừng để chó hoặc mèo đuổi bắt và ăn thú hoang. Đây là nguyên nhân làm cho mèo bị nhiễm ký sinh toxoplasma.
• Để chúng đến gần các con vật bị bệnh hoặc chưa được chích ngừa vacxin.

Trẻ em và thú nuôi

Khi con bạn chơi với thú nuôi, bạn phải trông chừng. Trẻ em thường bò trên sàn nhà xung quanh chó mèo, hôn chúng, đút tay vào miệng chúng rồi lại bỏ tay vào miệng nên trẻ nhỏ rất dễ bị lây nhiễm bệnh.

Ngoài ra, trẻ em thường hay bị thú nuôi cào hoặc cắn vì chúng chưa biết cách tiếp xúc với các loài vật. Bạn nên dạy cho trẻ cách tiếp xúc với thú nuôi trong nhà và tránh thú lạ. Để an toàn, tốt nhất không nên nuôi thú vật trong nhà cho đến khi con bạn đủ lớn.

Trẻ em dưới 5 tuổi không nên tiếp xúc với

Không chỉ chó, mèo mà các động vật khác cũng không nên nuôi nếu nhà bạn có trẻ em dưới 5 tuổi

• Các loại thú tại sở thú hoặc nông trại.
• Gà con
• Vịt con
• Loài lưỡng cư (cóc, nhái,…)
• Loài vật bò sát (rùa, rắn, kỳ nhông,..)

Nếu bạn muốn nuôi một con vật trong nhà, nên chọn những con chó, mèo đã lớn, không nên chọn những con còn quá bé. Những con vật đã được chăm sóc tốt thường ít nguy cơ nhiễm và lây lan bệnh. Hơn nữa, bạn có thể tránh những thiệt hại nhà cửa, đồ vật do chó mèo con gây ra. Cuối cùng, đừng mang những con vật bị bệnh về nhà để bảo vệ gia đình và bản thân bạn.

ThS Võ Ngọc Thiên Ân – Theo Y Học Cộng Đồng

Khi tập một bài tập mới hoặc chuyển sang tập ở cường độ cao hơn, cơ bắp của bạn có thể bị đau trong những ngày đầu sau tập. Điều này là do việc tăng cường độ tập đã gây áp lực, tạo ra các vết rách nhỏ trong các sợi cơ.

Tập thể dục là một phần quan trọng của một lối sống lành mạnh, năng động. Tập thể dục giúp các khớp xương, dây chằng và gân linh hoạt, làm tăng sức mạnh cơ bắp. Tuy nhiên, nếu bạn tập một bài tập mới hoặc chuyển sang tập ở cường độ cao hơn, cơ bắp của bạn có thể bị đau trong những ngày đầu sau khi tập. Điều này là do việc tăng cường độ tập đã gây áp lực cho các cơ bắp, tạo ra các vết rách nhỏ trong các sợi cơ. Khi các cơ bắp lành trở lại, chúng sẽ trở nên mạnh hơn và có thể chịu được cường độ cao hơn.

Tại sao cơ bắp đau nhiều nhất vào thời điểm vài ngày sau khi tập thể dục?

Nếu bạn có thể nhận thấy đau cơ trong khi bạn đang tập thể dục, thì gọi là đau cấp tính. Thường đau cơ bắp xuất hiện khoảng 12 giờ sau khi tập thể dục và đau nhất vào thời điểm 48 – 72 giờ sau khi tập. Điều này được gọi là trì hoãn khởi phát đau cơ. Người ta cho rằng, trong thời gian này, cơ thể đang hàn gắn các vết thương, làm cho cơ bắp trở nên mạnh mẽ và lớn hơn. Bạn cũng có thể nhận thấy các cơ bắp sẽ tốt hơn nếu tập nhẹ nhàng. Điều này là hoàn toàn bình thường.

Cần làm gì để giảm đau cơ?

Chườm nóng giúp giảm đau cơ hiệu quả

Có một số điều bạn có thể làm để giúp giảm đau cơ. Bạn có thể:

• Căng cơ một cách nhẹ nhàng
• Massage cơ bắp
• Chườm lạnh để giúp giảm sưng cơ
• Chườm nóng để giúp tăng lưu lượng máu đến các cơ
• Nghỉ ngơi
• Sử dụng thuốc giảm đau, chẳng hạn như một loại thuốc kháng viêm không steroid (nonsteriodal anti-inflammatory drug, hay gọi tắt là NSAID)

Làm thế nào để phân biệt cơ bắp đau và chấn thương?

Nếu bạn cảm thấy đau khi đang tập luyên mà 72 tiếng sau khi ngừng tập vẫn thấy đau, có khả năng bạn đã bị chấn thương do đứt cơ.

Nếu nghi ngờ mình bị đứt cơ, hãy nghỉ ngơi đúng cách

Nếu bạn cho rằng mình bị đứt cơ hoặc bong gân, hãy thử phương pháp RICE (rest, ice, compression và elevation; nghĩa là nghỉ ngơi, chườm lạnh, băng bó và nâng cao).

• Nghỉ ngơi (Rest): Khi bị tổn thương bạn nên nghỉ ngơi, có thể nghỉ ngơi hoàn toàn hoặc một phần, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương.
• Chườm lạnh (Ice): Sử dụng túi nước đá, ngâm cơ thể trong nước đá hoặc massage bằng đá có thể làm giảm sưng, đau, bầm tím, và co thắt cơ. Tiếp tục chườm lạnh cho đến 3 ngày sau khi bị thương.
• Băng bó (Compression): Băng bó quanh khu vực bị chấn thương có thể là cách tốt nhất để tránh sưng và bầm tím. Tùy vào mức độ mà bạn có thể băng bó vết thương từ 1 đến 2 ngày hoặc một tuần hay nhiều hơn.
• Nâng cao (Elevation): Nâng vùng bị thương bằng hoặc cao hơn vị trí của tim sẽ giúp ngăn ngừa vùng bị thương sưng to hơn, đồng thời làm giảm vết thâm tím. Cố gắng làm như vậy khoảng 2 – 3 giờ mỗi ngày.

Hỏi ý kiến bác sĩ hoặc đến các cơ sở y tế nếu bạn có các triệu chứng sau:

• Cơ bắp đau nhức kéo dài hơn một tuần
• Đau nhiều và đau hơn khi tập thể dục
• Da bị đỏ, sưng, hoặc khi sờ vào trong khớp hoặc cơ bắp bị nơi bị tổn thương thì thấy ấm
• Khó thở
• Chóng mặt

Cần làm gì để tránh đau nhức cơ bắp?

Khởi động giúp phòng ngừa đau cơ và chấn thương trong quá trình tập luyện

Để trở nên khoẻ mạnh và sung sức hơn, bạn sẽ luôn phải chịu một giai đoạn đau cơ. Tuy nhiên, để giảm đau cơ đến tối thiểu, bạn có thể chú ý đến các việc sau:

• Khởi động: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng căng cơ trước khi bạn tập thể dục có thể không có lợi cho cơ bắp bằng việc khởi động. Khởi động chính là hoạt động mà bạn muốn luyện tập nhưng được thực hiện ở một cường độ thấp hơn, như chạy bộ chậm, nhảy dây hoặc nâng tạ nhẹ. Điều này giúp cơ bắp sẵn sàng hoạt động bằng cách từ từ tăng lưu lượng máu đến cung cấp cho cơ bắp.
• Uống nước: Nước điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, bôi trơn các khớp xương và giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng, để tạo năng lượng và sức khỏe. Nếu uống nước không đúng cách, cơ thể sẽ không thể hoạt động ở mức tối đa và có thể là nguyên nhân của hiện tượng mệt mỏi, chuột rút, chóng mặt hoặc các triệu chứng khác nghiêm trọng hơn.
• Nghỉ ngơi: Để cho cơ bắp nghỉ ngơi 48 tiếng sau khi tập luyện. Ví dụ, khi chạy bộ, bạn chủ yếu sử dụng các cơ bắp ở phần dưới cơ thể. Nên nghỉ ngơi 2 ngày để cho cơ bắp hồi phục trước khi tiếp tục tập luyện. Không được nghỉ ngơi đầy đủ, cơ bắp có thể bị tổn thương thay vì phát triển tốt hơn.
• Sử dụng kỹ thuật thích hợp: Nếu bạn tham gia tập luyện ở phòng tập thể dục hoặc câu lạc bộ sức khỏe, cần hỏi huấn luyện viên hoặc người hướng dẫn để biết cách sử dụng các máy nâng tạ, máy chạy bộ hoặc các thiết bị khác đúng kỹ thuật. Kỹ thuật đúng sẽ giúp tránh đau khớp và cơ.
• Thả lỏng: Khi kết thúc tập luyện, điều quan trọng là phải nhớ căng cơ. Cơ bắp của bạn dễ căng hơn khi được làm ấm. Căng cơ giúp bạn trở nên linh hoạt hơn đồng thời giúp máu lưu thông từ các cơ bắp trở về tim.
• Tập luyện trong ngưỡng cho phép: Bạn có thể bị lôi cuốn vào các bài tập cường độ cao, nhưng nên nhớ tăng cường độ tập một cách từ từ. Theo thời gian, bạn có thể nâng tạ nặng hơn hay có thể chạy nhanh hơn. Nhưng việc tăng cường độ tập quá nhanh chóng có thể gây chấn thương.

TS Dư Ngọc Hiền – Theo Y Học Cộng Đồng